Polimeryzacja na granicy rozdziału faz
Metody polimeryzacji międzyfazowej dzielą się w zależności od typu granic międzyfazowych na trzy przypadki: ciecz–ciało stałe, ciecz–ciecz i ciecz–emulsja [1].
W metodzie z udziałem granicy faz ciecz–ciecz i ciecz–emulsja monomery może zawierać zarówno jedna jak i obie fazy ciekłe.
W przypadku ciecz–ciało stałe polimeryzacja rozpoczyna się a granicy faz i powoduje przyłączanie polimeru do powierzchni fazy stałej. W przypadku ciecz–ciecz z monomerem rozpuszczonym tylko w jednej fazie, polimeryzacja zachodzi na granicy faz tylko od strony, gdzie jest obecny monomer, natomiast podczas gdy monomery są rozpuszczone w obu fazach, polimeryzacja zachodzi na granicy faz po obu stronach.
W doświadczeniu zastosowano chloroform. Jest on cięższy od wody, więc faza wodna jest u góry i przykrywając szczelnie fazę organiczną zapobiega jej parowaniu. Po krótkim czasie indukcyjnym na granicy międzyfazowej pojawia się zielony produkt – polianilina, która migruje do fazy wodnej, wypełniając ją całkowicie. W miarę postępu reakcji zielony produkt ciemnieje i ostatecznie przestaje się zmieniać, co wskazuje na zakończenie reakcji [2].
Kolejne doświadczenie przedstawione na filmie pokazuje otrzymywanie nanowłókien polianiliny na granicy faz, gdzie fazę organiczną stanowi anilina rozpuszczona w chlorku etylenu, a fazę nieorganiczną roztwór wodny kwasu azotowego.
Źródło: Greyfin1027, Polyaniline synthesis, 27.05.2011 (dostęp 14.12.2020). Dostępne w YouTube: https://youtu.be/HF0a5AOIskw.
- monomer 1 – kwas di karboksylowy – rozpuszczony w fazie wodnej;
- monomer 2 – diamina – rozpuszczony w fazie organicznej.
Źródło: Projekty – Informatyka+WLF, InfoPlus - Scenariusz nr 6 Chemia - film 2 otrzymywanie nylonu, 12.06.2014 (dostęp 14.12.2020). Dostępne w YouTube: https://youtu.be/iMp2hQEOu3k.
Polimeryzacja na granicy faz może przebiegać z udziałem mieszania lub bez mieszania. Jeżeli podczas reakcji polimeryzacji zastosujemy mieszanie, zwiększa się powierzchnia międzyfazowa co skutkuje wyższą wydajnością procesu. Jeżeli chcemy otrzymać polimer w postaci kapsułek, wielkość kapsułek zależy od szybkości mieszania [3].
Polimeryzacja na granicy faz wykazuje wiele zalet:
- reakcja polimeryzacji zachodzi w bardzo krótkim czasie;
- można stosować reagenty mało odporne na podwyższoną temperaturę, oraz takie które zawierają reaktywne grupy funkcyjne;
- metodą tą można otrzymywać polimery w postaci błonek, włókien czy kapsułek;
- włókna można wyciągać w sposób nieprzerwany.
Wadę metody stanowi zanieczyszczenie polimeru, którego odmycie stanowi najdłuższy etap procesu.
Bibliografia
1. Yongyang S., Jun-Bing F., Shutao W.: Recent progress in interfacial polymerization, Materials Chemistry Frontiers 2017, Iss. 6, pp. 1028-1040, dostęp:01.07.20202. Huang J., Kaner R. B.: A General Chemical Route to Polyaniline Nanofibers, Journal of American Chemican Society 2004, Vol. 126, Iss. 3, pp. 851-855, dostęp:15.07.2020
3. Raaijmakers M. J. T., Benes N. E.: Current trends in interfacial polymerization chemistry, Progress in Polymer Science 2016, Vol. 63, pp. 86-142, dostęp:15.07.2020